Laatst gewijzigd:
Eis 7.2. Doelstelling duurzame voeding
Het doel
Verder reduceren van de milieu-impact van voeding op het milieu
De eis
De organisatie hanteert de volgende doelstellingen voor de centrale catering en heeft deze opgenomen in het Plan duurzame voeding en catering (7.1):
- Het voedingsaanbod voor personeel en bezoekers bestaat uit:
- Per 2026: <50% dierlijke en >50% plantaardige eiwitten o.b.v. gewicht. En voor goud: 40%- 60% respectievelijk.
- Per 2030: <40% dierlijke en >60% plantaardige eiwitten o.b.v. gewicht. En voor goud: 20%- 80% respectievelijk.
- Het voedingsaanbod voor patiënten en cliënten:
- Per 2026: <50% dierlijke en >50% plantaardige eiwitten o.b.v. gewicht mits medisch verantwoord mogelijk.
De organisatie streeft daarnaast voor patiënten en cliënten te doen wat medisch verantwoord mogelijk is. De organisatie doet praktijkonderzoek naar maaltijden met minimaal 60% plantaardig eiwit. Er worden 7 recepturen opgesteld met minimaal 15- 20 gram hoogwaardig eiwit. Er wordt bij verschillende doelgroepen onderzoek gedaan hoe deze maaltijden worden gewaardeerd en hoeveel patiënten hiervan daadwerkelijk opeten, en daarbij wel/niet hun energie- en eiwitbehoeften halen. Een voedingsdeskundige is betrokken bij dit onderzoek en de praktijkonderzoeksresultaten worden gedeeld met de Alliantie voeding in de zorg ter bevordering van de kennis in de sector.
Aanvullend voor goud:
De conclusies uit het praktijkonderzoek worden toegepast per 2026 in het voedingsaanbod van patiënten of cliënten. Dit is opgenomen in de doelstellingen voor de eiwittransitie van eis 7.1.
Centrale catering betekent dat voeding in een centrale keuken bereid wordt voor meer dan 30 cliënten of, in het geval van convenience maaltijden, centraal ingekocht wordt. Zorg met een decentraal voedingsaanbod valt buiten deze eis. Hiervoor is een aparte paragraaf met passende maatregelen in hoofdstuk 14. De organisatie mag gemotiveerd afwijken [D3].
Inspectiemethode
Administratieve controle doelstellingen plan duurzame voeding en catering.
Toelichting
Interpretatie van de eis-tekst
In de eis-tekst wordt gesproken over voedingsaanbod. Deze tekst komt voort uit de Green Deal Duurzame Zorg 3.0. De Milieuthermometer Zorg gaat er vanuit dat het voedingsaanbod gelijk is aan de ingekochte voeding. Het gewicht van de ingekochte voeding kan dus meegenomen voor het berekenen van de eiwitverhouding.
Wat feiten op een rij
- Bij doorrekening van de maximale vleesconsumptie zoals geadviseerd in de Schijf van Vijf, komen we uit op een 50/50 eiwitverhouding dierlijk/plantaardig.
- Uit onderzoek van de Gezondheidsraad naar een eetpatroon dat bestaat uit 40% dierlijke- en 60% plantaardige eiwitten, blijkt dat een dergelijk voedingspatroon beter voldoet aan de Richtlijnen Goede Voeding dan het huidige voedingspatroon.
- 15% van wereldwijde klimaatverandering komt door de productie van vlees en zuivel.
- 62% van het ineenstorten van de biodiversiteit is toe te schrijven aan vleesproductie.
- Het Voedingscentrum geeft aan dat een hoge consumptie (> 50 gram per dag) bewerkt vlees de kans op darmkanker verhoogt met 15%.
- De Noordwest Ziekenhuisgroep catert momenteel hoofdzakelijk vegetarisch en haalt minimaal 60% plantaardige eiwitten.
- De Federatie Medisch Specialisten ondersteunt de 80% plantaardige en 20% dierlijke eiwit-doelstelling.
De eiwittransitie voor kwetsbare groepen
Ben je op zoek naar praktische handvatten, achtergrondinformatie, voorbeeldrecepten en tools voor een duurzamer voedingsaanbod met meer plantaardige eiwitten? Lees dan de factsheet van Goede Zorg Proef Je: 'Eiwittransitie bij kwetsbare groepen: meer plantaardig en volwaardig'. De factsheet houdt rekening met voedingskwaliteit bij kwetsbare groepen en is geschreven voor (facilitair-)diëtisten, maaltijdontwikkelaars en koks, maar is ook voor een breder publiek interessant.
Voor een volwaardige maaltijd dient rekening gehouden te worden met alle bouw- en voedingsstoffen die een cliënt of patiënt nodig heeft. Zie ook factsheet van de Wageningen Universiteit (2024) 'Eiwitkwaliteit en milieu-impact van ziekenhuismenus'.
Meten van de eiwitverhouding
Het meten van de verhouding plantaardige en dierlijke eiwitten in voedingsproducten kan o.a. met de Eiweet monitor. Cateraars en leveranciers van voeding gaan hier ook mee werken en resultaten delen.
Daarnaast is het belangrijk om bij plantaardige eiwitten na te denken over de samenstelling van de juiste aminozuurprofielen. Dit kan bijvoorbeeld met de Aminofit-tool van Voeding en bewegen.
Goede Zorg Proef Je
Goede Zorg Proef Je® (een programma van de Alliantie Voeding in de Zorg) ondersteunt ziekenhuizen en zorginstellingen bij de transitie naar een gezond en duurzaam voedingsaanbod voor patiënten, medewerkers en bezoekers. Het programma is inmiddels een best practice van het Nationaal Preventieakkoord, en sluit aan bij de doelen van Integraal Zorg Akkoord en Green Deal Duurzame Zorg 3.0.
Goede Zorg Proef Je ondersteunt onder andere door:
- Een lerend netwerk met (online) bijeenkomsten waar kennis en best practices worden gedeeld.
- Een toolkit op de website waar je stap voor stap wordt meegenomen in de transitie: van het schrijven van een visie, tot aan implementatie en borging.
Wil je deelnemen aan het Goede Zorg Proef Je netwerk, of heb je vragen? Neem hier contact op.
Cliënten en patiënten
Hoe neem je cliënten en patiënten mee in deze verandering? Bekijk de praatkaart van Goede Zorg Proef Je.
Werkgroep Duurzame voeding
Hoe geven we invulling aan de eiwittransitie? Deze werkgroep rond een zeer actueel thema zoekt nog een werkgroeptrekker.
Meer over deze werkgroepBegrippenlijst
Centrale catering betekent dat voeding in een centrale keuken bereid wordt voor meer dan 30 cliënten of, in het geval van convenience-maaltijden, centraal ingekocht wordt.
Eiwitbehoefte is de hoeveelheid eiwit die een persoon dagelijks nodig heeft om lichaamsfuncties zoals spieropbouw, herstel en immuunwerking te ondersteunen. Deze behoefte varieert per individu en hangt af van factoren zoals leeftijd, gezondheid en activiteitenniveau.
De verschuiving van eiwitten uit voornamelijk dierlijke producten naar plantaardige eiwitten.
Hoogwaardige eiwitten zijn eiwitbronnen die een compleet en uitgebalanceerd profiel van essentiële aminozuren bevatten.
Een andere vraag over deze eis?
Vragenuurtje Milieuthermometer Zorg versie 7.0
online
Milieuthermometer Zorg
Veelgestelde vragen én antwoorden over de Milieuthermometer Zorg versie 7.0 vind je hier. Informatie over de thema's en eisen binnen de…
Handige links en documenten
We hebben alle relevante links en documenten overzichtelijk bij elkaar gezet.