Laatst gewijzigd:
Eis 14.1. Plan en evaluatie duurzame zorgafdeling
Het doel
Verduurzamen van de zorgprocessen.
De eis
De organisatie heeft per 1 januari 2026 een actueel overkoepelend plan voor het verduurzamen van de zorgprocessen. Hierin zijn minimaal de volgende elementen opgenomen:
- Energiebesparingsmaatregelen en good housekeeping op de verpleeg- en verzorgafdelingen en woonlocaties waar geen cliëntverantwoordelijkheid [D2] geldt.
- Materiaalbesparingsmogelijkheden, waarbij specifiek aandacht voor:
- Voor ziekenhuizen: Top 22 medische hulpmiddelen waarop meeste milieuwinst te behalen is (onderzoek NFU 2024);
- Voor ouderenzorg: gebruik van incontinentiemateriaal
- Medicijnverspillingsreductie en verduurzaming, waarbij maatregelen om:
- Onnodig voorschrijven te voorkomen, waaronder waar mogelijk gebruik niet- op- naam medicatie;
- Overmatige verstrekking of te hoge dosering te voorkomen;
Het plan bevat maatregelen, prioriteiten, planning en verantwoordelijken en moet jaarlijks aantoonbaar worden geëvalueerd en, waar nodig, worden bijgesteld.
Het plan mag ook verdeeld zijn over relevante themaplannen, zoals het plan duurzame grondstoffen en energiebesparingsplan/MJOP, of het plan wordt benoemd in of is onderdeel van het overkoepelende duurzaamheidsbeleid (eis 1.3). Het plan moet zijn opgesteld door een vakbekwame werknemer [D1] en is afgestemd met het betrokken zorgpersoneel.
Inspectiemethode
Administratieve controle inhoud en na initiële keuring voortgang uitvoering plan.
Dit mag een adviesrapport zijn het Implementatie van Duurzame Interventies in de Zorg (IDIZ) project (uitrol 2025), aangevuld met een prioritering, planning en verantw.
Ambitieniveau
Geldt voor locatietype:
Gerelateerde doelstellingen
Toelichting
Deze eis is bedoeld om bewustwording rondom verduurzaming op de zorgafdelingen te creëren, resulterend in evaluatie en waar nodig bijsturing van de zorgpraktijk in brede zin.
Medicijnen grote vervuilers
Het overgrote deel van de medicijnresten in het water komt vrij uit huishoudens. Huisartspraktijken, apotheken en farmacie spelen daarom een belangrijke rol in bewustwording. Burgers kunnen gewezen worden op de gevaren van vervuiling door medicatie en gestimuleerd worden ongebruikte medicijnen terug te brengen naar de apotheek voor de juiste verwerking.
Nog belangrijker is het stimuleren van een gezonde leefstijl, zodat medicatie niet of minder nodig is. Met een gezonde leefstijl kan onnodig voorschrijven, overmatige verstrekking of te hoge dosering worden voorkomen.
De infographic Landelijke Inventarisatie Medische Disposables UMC's uit 2022 toont de 22 meest vervuilende disposables binnen de UMC's in Nederland. Op 1 de spuit zonder naald. Andere, ook buiten UMC's frequent gebruikte disposables, scoren hoog. Zoals de (niet) steriele handschoen (3 en 10), het babyflesje (4) en het celstof matje (9).
Bron: Medische disposables waarop de meeste milieuwinst te behalen is. (z.d.). Green Deal Duurzame Zorg.
Veelgestelde vragen
Passende zorg scheelt tijd, bespaart kosten en is beter voor het klimaat. Zo wordt 22 % van de infusen onnodig, dat wil zeggen zonder medische indicatie, geprikt. Een nog hoger percentage katheters wordt onnodig aangelegd. Op lang niet alle primair gesloten wonden hoeft een pleister geplakt te worden. Halvering van pleisters zou de zorg 5 miljoen euro op jaarbasis schelen.
Goede zorg is soms minder zorg. 'Doen of laten?' is een landelijk programma dat zorgverleners en patiënten wil helpen bij het maken van een weloverwogen keuze of zorg gepast is bij deze patiënt. Soms is zorg niet effectief en kunnen handelingen zelfs schadelijk zijn. Daarbij is passende zorg vaak ook duurzamere zorg.
Van tot wel 2/3e deel van de dagelijkse handelingen van verpleegkundigen en verzorgenden is het nut niet aangetoond. Welke verpleegkundige handelingen kun je beter doen of juist laten? Het Radboud UMC bracht in 2023 maar liefst 67 verpleegkundige handelingen in kaart. De V&VN stelde vervolgens een top 5 Beter-Laten zorghandelingen per sector op.
Begrippenlijst
Good housekeeping (ook wel gedragsmaatregelen) gaat over het zorgvuldig handelen. Door deze gedragsmaatregelen kan er energie en geld bespaard worden. Lees meer over good housekeeping en gedragsmaatregelen op de website van stimular.
Een andere vraag over deze eis?
Vragenuurtje Milieuthermometer Zorg versie 7.0
online
Milieuthermometer Zorg
Veelgestelde vragen én antwoorden over de Milieuthermometer Zorg versie 7.0 vind je hier. Informatie over de thema's en eisen binnen de…
Handige links en documenten
We hebben alle relevante links en documenten overzichtelijk bij elkaar gezet.