Verdampingskoeling (= Adiabatische koeling)

Beschrijving

Verdampingskoeling (= Adiabatische koeling) zorgt voor koeling door het bevochtigen van buitenlucht. Hierdoor stijgt het vochtgehalte en daalt de temperatuur van de lucht. Deze gekoelde lucht kan direct naar een ruimte worden toegevoerd, hierbij spreken we van directe verdampingskoeling of woestijnkoeling. Nadeel van deze techniek is dat een hoge luchtvochtigheid ontstaat wat als onaangenaam ervaren wordt. Deze techniek is dan ook niet zo geschikt voor Nederland.

Er zijn echter twee technieken met indirecte verdampingskoeling die een hoge luchtvochtigheid tegen te gaan.

Dauwpuntskoeling, waarbij een deel van de gekoelde buitenlucht gebruikt wordt om, via een warmtewisselaar, meer buitenlucht te koelen.
Desiccant Evaporative Cooling (DEC-koeling), waarbij de lucht wordt gedroogd met een sorptiewiel. Dit is een langzaam draaiend wiel waarin materiaal zit dat vocht uit de lucht kan opnemen, zodat de luchtvochtigheid omlaag gaat. Het sorptiewiel wordt gedroogd met restwarmte uit het pand. Door dit systeem in cascade toe te passen, kan tot een lage temperatuur gekoeld worden.

Voordelen van dauwpuntskoeling en DEC-koeling ten opzichte van een traditionele airconditioning zijn:

Het ontbreken van een koeltoren, specialistisch onderhoud en koudemiddelen.
Verdampingskoeling gebruikt verse buitenlucht en zorgt ook voor de ventilatie van de ruimte. Airconditioning hergebruikt de lucht, bij de airco is daarom een apart ventilatiesysteem nodig voor de toevoer van verse lucht;
De ramen en deuren kunnen gewoon open. Bij aircoconditioning heeft dit een negatieve invloed op de prestaties van de airconditioning en zorgt het voor een stijging van het energieverbruik.

Toepasbaarheid

Dauwpuntskoeling is een ‘milde’ vorm van de traditionele airconditioning, de temperatuur ligt enkele graden onder de buitentemperatuur. Het koelend effect neemt af naarmate de buitenlucht vochtiger wordt. Het systeem is daarom minder geschikt bij een grotere koelbehoefte en goed bruikbaar voor topkoeling. Dauwpuntskoeling is goed toepasbaar bij nieuwbouw.
DEC-koeling is alleen efficiënt als er restwarmte beschikbaar is.

Zie ook tip Vrije koeling voor een datacenter.

Milieuaspecten

Dauwpuntskoeling is 80% energiezuiniger dan traditionele airconditioning met compressoren. DEC-koeling verbruikt bijna geen elektriciteit. Daarvoor in de plaats ontstaat er warmtevraag voor het droogstoken van de lucht. Ervan uitgaande dat dit restwarmte betreft, daalt de CO₂-uitstoot met ruim 90%. Het rendement voor koeling ligt op 50 tot 70%. Dit betekent dat voor 1 deel koude er 1,5 tot 2 delen (rest-)warmte nodig zijn. Daarmee is dit een efficiënte manier van koelen, op voorwaarde dat het droogstoken gebeurt met restwarmte.

Er wordt een geringe hoeveelheid water verbruikt. Het binnenklimaat wordt veel aangenamer en gezonder, door afvoer van gassen en stof.

Financiële aspecten

De investeringskosten voor dauwpuntskoeling en DEC-koeling zijn hoog t.o.v. airconditioning met compressoren. Door toepassing van deze vorm van koeling kan circa 90% worden bespaard op de elektriciteitskosten voor gebouwkoeling. De onderhoudskosten van de systemen zijn lager dan van een traditioneel aircosysteem.

Adiabatische luchtkoeling voor stallen staat op de energielijst (2024, code 210208) en komt daarom, onder voorwaarden, in aanmerking voor Energie Investerings Aftrek (EIA). Dit betekent dat je een extra bedrag ter grootte van 40% (2024) van het investeringsbedrag ten laste mag brengen van de winst.

Hogedrukverneveling in tuinbouwkassen staat op de energielijst (2024, code 220218) en komt daarom, onder voorwaarden, in aanmerking voor Energie Investerings Aftrek (EIA). Dit betekent dat je een extra bedrag ter grootte van 40% (2024) van het investeringsbedrag ten laste mag brengen van de winst.
Zie voor meer informatie www.rvo.nl/eia.

Bron: Uneto-VNI, Energiecentrum, Ministerie van VROM, Stichting Stimular